Lời khuyên 9: Dám mạo hiểm

Những điều được trình bày trong cuốn 36 lời khuyên dành cho người khởi nghiệp của Tôn Đào Nhiên thật sự hữu dụng! Nhất là “phải dám mạo hiểm”. Nhiều khi đi xa rồi, trải nghiệm nhiều rồi, nhưng ngược lại càng thêm cẩn trọng, chẳng còn bất chấp tất cả như khi mới bắt đầu. Đâu phải không biết dũng cảm thường là tiền đề của hành động, hành động luôn là tiền đề của thành công. Nhưng đa số đều bị sự khiếp nhược và lo sợ bên trong bản thân làm cho người ta trở nên tầm thường bình dị.

Lưu Đông Hoa

Nhà sáng lập Cậu lạc bộ doanh nhân Trung Quốc kiêm kiến trúc sư của trang zhisland

1. Nắm chắc 6 phần, lập tức hành động

Trên thế giới chẳng có thành công nào là bằng phẳng bình lặng. Không dám phá vỡ lệ thường, hành động máy móc, thì với tư cách là kẻ đến sau bạn sẽ chẳng bao giờ có cơ hội.

Phải dám phá vỡ lệ thường mới có cơ hội

Tính xác định và tính khả năng tỷ lệ nghịch với nhau, theo đuổi tính xác định sẽ mất đi tính khả năng. Tính xác định càng lớn, tính khả năng càng nhỏ.

Tôi luôn chủ trương việc gì cũng chỉ cần 6 phần thắng là phải lập tức hành động ngay, không nhìn trước ngó sau, do dự tính tới tính lui. Một việc nếu có 7 phần thành công thì đó là chuyện của những người như Lôi Quân, Tôn Đào Nhiên, đợi đến khi có 8 phần thắng lợi, thì đó là chuyện của những doanh nghiệp như QQ, Baidu, khi đã có 9 phần chắc ăn, thì đó là chuyện của hoàng thân quốc thích, còn nếu có 10 phần chắc chắn, thì đó chỉ có thể là chuyện của Thượng đế.

Năm 1994, tôi quyết định hợp tác với Báo Thanh niên Bắc Kinh sáng lập nên Tuần san Thời đại máy tính. Tổng Giám đốc tập đoàn hỏi tôi liệu được bao nhiêu phần thắng, tôi nói 6 phần, nhưng chắc chắn phải làm, vì nếu đợi đến 8 phần mới làm thì chẳng đến lượt chúng tôi. Tổng Giám đốc đồng ý, công ty rót cho chúng tôi 60 vạn NDT, tôi huy động thêm được 40 vạn NDT nữa từ mười mấy công nhân viên với lãi suất năm lên đến 30%, vậy là tôi đã khởi động dự án này với số vốn 1 triệu tệ. Cuối cùng chúng tôi thành công, đào được thùng vàng đầu tiên trong cuộc đời mình

Thành công là kết quả của việc đột phá thường lệ

Thường lệ là những quy tắc trò chơi của những người thành công trước đó đặt ra, chính xác hơn đó là những phương pháp mà họ đã dựa vào để thành công. Người đến sau nếu muốn thành công phải phá vỡ những thường lệ này, nếu vẫn tham gia cuộc chơi với những thường lệ này, thì căn bản chẳng thể có cơ hội.

Muốn phá vỡ những thường lệ ấy phải mạo hiểm, những người thành công đều là những người dám mạo hiểm, đều là cóc mà dám ăn thịt thiên nga.

Khi chủ trì việc kinh doanh ở Thương Vụ Thông, tôi đã phá vỡ những thường lệ trong ngành khi đề xuất hai khái niệm, một là thanh toán trước nhận hàng sau, một là chế độ đại lý độc quyền khu vực nhỏ. Hồi đó chẳng ai biết những thường lệ này là do ai đặt ra, mọi người chỉ nói là trước nay vẫn làm như vậy. Tôi đã nghĩ, ngay cả những “thường lệ” do ai đặt ra cũng không biết, thì sao chúng ta phải tuân thủ? Thực tế đã chứng minh, đây là hai đề xuất vô cùng quan trọng, là viên gạch nền tảng trong thành công của Thương Vụ Thông.

Khi tôi hợp tác với Báo Thanh niên Bắc Kinh sáng lập Tuần san Thời đại máy tính, nhiều bạn bè phản đối, họ cho rằng mua đứt trang IT của BáoThanh niên Bắc Kinh với giá cao như vậy quá mạo hiểm, vì theo “thường lệ” những quảng cáo liên quan đến IT đều là đất của các phương tiện truyền thông chuyên ngành như Thế giới máy tính cá nhân, Báo Máy tính Trung Quốc, chẳng ai quảng cáo trên các tờ báo đại chúng. Nhưng tôi kiên trì cho rằng, theo đà phát triển của thời đại, máy tính sẽ đi vào đời sống mọi gia đình, mà hầu hết đều đọc báo đại chúng, cho nên các nhà quảng cáo sẽ phải chuyển hướng đăng quảng cáo trên những tờ báo như vậy. Mất hơn nửa năm, chúng tôi đã thành công, hầu như các hãng máy tính lớn đều chuyển hướng đăng quảng cáo trên các báo đại chúng.

Đa số ranh giới đều do chúng ta tưởng tượng ra, việc không thể tiến lên phía trước đều là kết quả của việc chúng ta tự trói chân mình, tự nói với mình đâu là ranh giới không thể vượt qua, đâu là nguyên tắc không thể phá vỡ. Nhiều lúc, ranh giới chỉ tồn tại trong đầu chúng ta thôi, còn trong hiện thực hoàn toàn chẳng có.

2. Dám mạo hiểm mới có cơ hội thắng lợi

Trên đời rất hiếm chuyện người đã dốc hết tâm lực nhưng vẫn không thành công, dám hành động là đã có 7 phần thành công. Những người ít khả năng thành công nhất là những người làm việc mà nhìn trước ngó sau, sợ tiến lo lùi.

Thành công nhắm vào ai có tinh thần mạo hiểm

Cơ hội trên đời chia làm hai, một là chúng ta nhìn thấy việc người khác chưa nhìn thấy, sau đó chúng ta làm và thành công, loại cơ hội như vậy không nhiều, cũng không phải là thứ ai cũng có thể gặp được. Một loại là khi người khác bỏ qua thì chúng ta lại làm và thành công, đây là loại thường thấy nhất, cũng tức là mạo hiểm mà thành.

Đã không phải là quan chức thành đạt lại chẳng phải thân phú quý, thì làm sao miếng bánh ngon tự rơi vào miệng bạn được? Cơ hội của bạn chỉ có thể do chính bạn tạo nên, khi người khác còn chưa nhìn rõ hoặc xem thường mà bạn dám lao vào làm, dám làm những việc người khác không làm, đó chính là cơ hội để thành công, cho dù thất bại nhưng chưa mất mạng thì hãy mạnh dạn thử tiếp nếu có dịp.

Đời người chính mà cuộc mạo hiểm, ngay từ khi sinh ra chúng ta đã không biết mình phải đi về đâu, gặp gỡ những ai và việc gì, nhưng khi đã xuất phát, người đi được xa nhất chính là những ai chấp nhận làm, chấp nhận mạo hiểm. Đã hiểu rõ kết quả xấu nhất, nếu xác định bản thân có thể chịu được, thì hãy mạnh dạn mà làm, đừng nên lo được lo mất, nhìn trước ngó sau.

Nhiều công ty đều nhắm đến tuyển dụng nhân viên có tinh thần mạo hiểm. Họ thường chấp nhận rủi ro khi tuyển dụng những nhân viên đã từng thất bại, chứ không thích tuyển một người mà lúc nào cũng cẩn trọng đồng thời không có lập trường. Ở Microsoft, nhận thức chung của mọi người: tốt nhất là đi thử thách với từng cơ hội, cho dù thất bại, cũng còn tốt hơn so với không dám thử.

Trong công việc chẳng có con đường nào hoàn hảo toàn bộ, trên con đường theo đuổi mục đích, sẽ có những rủi ro thách thức không thể báo trước; rủi ro luôn tiềm ẩn ở mọi nơi, bất cứ lúc nào cũng có thể xuất hiện trước mặt bạn. Trong thế giới toàn cầu hóa mở cửa hiện nay, tính tùy biến và tính ngẫu nhiên ngày càng lớn, thường xuyên biến đổi khó lường, khó nắm bắt. Trong môi trường không xác định như vậy, tinh thần mạo hiểm đã trở thành nguồn tài nguyên quý giá nhất.

3. Công ty nhỏ chỉ có thể dựa vào mạo hiểm để tìm kiếm không gian sinh tồn

Cơ hội chính là khi người khác chưa nhìn rõ bạn đã hành động, mạo hiểm là sức mạnh cạnh tranh của công ty nhỏ, chúng dùng điều này để đổi lấy không gian sinh tồn.

Hãy mạnh dạn mạo hiểm! Điều bạn mất chỉ là sự ràng buộc!

Cơ chế của công ty lớn quyết định chúng không thể mạo hiểm, quy mô của công ty lớn quyết định chúng cần quản lý theo quy phạm, kế hoạch được lên từ trước trong thời gian dài, dự toán được quyết định từ sớm, tất cả đều phải tiến hành theo thời gian biểu và tiến độ, việc gì cũng phải trải qua một loạt sự thẩm định và quy trình nghiêm ngặt. Triết lý kinh doanh của công ty lớn tất yếu lấy việc tránh rủi ro làm chủ, theo đuổi sự phát triển ổn định và giảm thiểu sai lầm.

Đây là logic sinh tồn của công ty lớn, nhưng không phải là mô hình sản xuất của công ty nhỏ, nhất là những công ty mới khởi nghiệp thì chẳng có tư cách để sinh tồn theo cách đó, vì công ty nhỏ trong buổi đầu mới sáng lập, cần người chẳng có người, cần tiền chẳng có tiền, cần thường hiệu chẳng có thương hiệu. Vậy làm thế nào để công ty khởi nghiệp có được chỗ đứng trên thị trường? Chỉ có một cách, làm cho bản thân mình trở nên đặc biệt, cung cấp những dịch vụ mà người khác không thể cung cấp, sản xuất những hàng hóa mà người khác không thể chế tạo, phá vỡ các quy tắc thông thường, ra chiêu không theo quy luật. Tuy những việc làm này đều là mạo hiểm, nhưng công ty nhỏ mạo hiểm mà thất bại thì đã sao? Trên đời chẳng có chuyện nào 10 phần thì hết 9 phần chắc chắn, xin nhắc lại một câu nói cũ, thứ mà ta mất đi chỉ là sự ràng buộc, một khi thành công, thứ mà ta có được sẽ là cả thế giới.

Hầu như những người thành công đều ngầm thừa nhận trong sự thành công của họ có yếu tố may mắn, đó là vì thành công của họ đều là kết quả của một loạt sự sáng tạo, một loạt hành động phá vỡ thường lệ, một loạt quyết định mạo hiểm.

Năm 1999, khi tôi quản lý Thương Vụ Thông, vì sáng tạo nên kỳ tích nhỏ trong lịch sử kinh doanh Trung Quốc, mà rất nhiều phương tiện truyền thông tìm đến hỏi bí quyết thành công. Tôi đáp “tôi chỉ làm đúng những gì được chỉ dẫn trong sách giáo khoa kinh doanh thôi”, “kinh doanh doanh nghiệp là một môn khoa học, chỉ cần chúng ta làm đúng 4P gồm sản phẩm (product), giá cả (price), kênh phân phối (place) và quảng bá (promotion), thì thành công tất sẽ đến.” Đây là những lời thực tế, nhưng sự thành công của Thương Vụ Thông thực ra đã đột phá rất nhiều “thông lệ ngành nghề”, rất nhiều sự sáng tạo đều vô cùng mạo hiểm. Chẳng hạn cơ chế đại lý độc quyền khu vực nhỏ mà tôi đã nhắc đến ở trước, yêu cầu hàng đến phải thanh toán, đồng thời không sử dụng bất kỳ nhà đại lý nào trong ngành, mỗi hành động như vậy nếu thất bại đều là đòn chí mạng, may mắn là sự mạo hiểm của chúng tôi đã thành công.

Công ty nhỏ khi ra quyết định phải nhanh. Công ty nhỏ cần phải mạo hiểm nhiều hơn nữa, lấy đó để đổi lại không gian sinh tồn. Nhất là khi kiếm được thùng vàng đầu tiên, cần phải có sự mạo hiểm nhất định, bất cứ sự thành công ở ngành nghề nào cũng đều cần một chút may mắn, có khi cần đánh cược với vận may.